ترخیص کالا از گمرک چیست؟

صادرات و واردات همواره بخشی اساسی از فعالیت‌های کشورها هستند و کالاهایی نیز وجود دارند که به کشورهای دیگر صادر می‌شوند و برخی از محصولات آنها نیز به کشور وارد می‌شود. به همین دلیل، ترخیص کالا یکی از مهم‌ترین مراحل در فرایند ارائه کالا و اجناس به گمرک است که توسط صادرکننده یا واردکننده انجام می‌شود. این فرایند باید کاملاً قانونی باشد تا کالاها بتوانند به طور مشروع وارد یا صادر شوند. در این مقاله، به مفهوم ترخیص کالا از گمرک چیست و اهمیت آن می‌پردازیم.

فرایند ترخیص کالا چیست؟

ترخیص کالا به معنای انجام تمام اقدامات مورد نیاز برای آزادسازی کالاهای وارداتی و صادراتی است. این فرآیند شامل ارائه مدارک لازم به گمرک، پرداخت عوارض و مالیات، هزینه‌های انبارداری و حمل و نقل می‌شود. در این مراحل، صاحبان کالا یا نماینده قانونی آن‌ها اقدامات مورد نیاز را انجام می‌دهند. ترخیص کالا یک فرآیند و مجوز رسمی است که در صادرات و واردات بین‌المللی الزامی است و برای انجام آن باید مدارک موردنیاز تهیه، و هزینه‌های مربوطه را پرداخت کرد. اغلب این فرآیند را به ترخیص‌کاران متخصص می‌سپارند، زیرا انجام آن نیازمند آشنایی کامل با مراحل و پروسه‌های آن است.

برای ترخیص کالا، باید مجوزهای لازم را از سازمان‌های مربوطه دریافت کنید. این سازمان‌ها شامل سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان مبارزه با مواد مخدر، سازمان بهداشت برای اخذ مجوز استاندارد و کانون پرورش فکری کودکان و … هستند. سپس برای ترخیص کالا، باید به شعب مختلف گمرک مراجعه کرده و اقدامات لازم را انجام دهید.

یکی از موارد حیاتی در ترخیص کالا، ارزش‌گذاری صحیح آن است. هر گمرک دارای دفترچه‌های خاصی برای ارزش‌گذاری کالاست و ترخیص کاران با تسلط بر این دفترچه‌ها و تجربه قبلی می‌توانند ارزش واقعی کالا را به درستی اعلام کنند.

بیشتر بخوانید: هزینه ترخیص کالا از گمرک به چه عواملی بستگی دارد؟

مراحل ترخیص کالا از گمرک چیست؟

فرآیند واردات کالا در هر کشوری، به عنوان یک فعالیت مهم اقتصادی، نیازمند آگاهی تاجران و بازرگانان از آن است. حتی کمترین اشتباهی می‌تواند باعث تشخیص کالای شما به عنوان کالای قاچاق شود و در نتیجه، مشکلات جدی برای تجارت شما به وجود آید.

بیشتر بخوانید: مراحل واردت کالا

شناخت کامل مراحل ترخیص کالا از گمرک باعث می‌شود تا جابجایی کالا به سرعت و بهترین شکل ممکن انجام شود. در نتیجه، در این بخش از مقاله، تلاش کرده‌ایم تا شما را با مراحل اصلی و حیاتی فرآیند ترخیص کالا آشنا کنیم.

ثبت اظهار در سامانه EPL

مرحله اول در ثبت سفارش و ترخیص کالا از گمرک، تکمیل اظهارنامه در سیستم EPL و وارد کردن اطلاعات کالا به صورت آنلاین است.

احراز هویت و تعیین مسیر

در این مرحله دایره احراز هویت که دایره فنی گمرک است، اسناد شما را بررسی کرده و در صورت تایید، برای شما یک شماره ثبت یا کوتاژ اختصاص می‌دهد. دریافت کوتاژ به این معنی است که اظهارنامه واردات یا صادرات کالای شما با یک شماره اختصاصی ثبت شده است و سپس مهر می‌شود.

کنترل کالا

برای ارزیابی و ترخیص کالای شما از گمرک، سه مسیر ممکن وجود دارد: مسیر سبز، مسیر زرد و مسیر قرمز. اگر کالای شما به مسیر زرد یا قرمز منتقل شود، نیاز به کنترل توسط کارشناسان و بازرسان خواهد بود. در این مرحله، اسنادی که شما ارائه داده‌اید، بازبینی و با کالای شما مقایسه می‌شوند. بعد از این ارزیابی، کالای شما در بخش‌هایی مانند دایره ارزش، ارزش اظهاری، سوابق گمرکی و سایر موارد مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

اخذ مجوزهای لازم

در صورتی که کالای شما نیازمند مجوز‌ها و مدارک لازم برای آزادسازی و تعویض کالا باشد، در این مرحله باید مراحل مربوطه را تکمیل کنید. برای این منظور باید گواهی‌های استاندارد، بهداشتی، مخابراتی، قرنطینه، انرژی اتمی، تجهیزات پزشکی، جهاد، وزارت راه، مالیات و سایر گواهی‌های مربوطه را دریافت و ارائه دهید.

بررسی تعرفه و تطبیق کالا توسط کارشناس

در مرحله بعد، کارشناسان سرویس تعرفه گمرکی کالا، با اسناد کالا بررسی می‌کنند و آنها را با هم مطابقت می‌دهند. همچنین، کارشناسان نظارت دوباره ای بر مجوزهای مرحله قبل انجام می‌دهند و آنها را بررسی و مطابقت می‌دهند. اگر هیچ مشکلی وجود نداشته باشد، آنها این مجوزها را امضاء و تایید می‌کنند.

صندوق و صدور سند ترخیص

بعد از تایید نهایی، صاحب کالا باید هزینه‌ی گمرکی که توسط گمرک تعیین شده است را به صورت نقدی پرداخت کند. سپس، پروانه سبز گمرکی برای بار وی صادر می‌شود و صاحب کالا می‌تواند اقدامات لازم برای خروج کالا از گمرک را آغاز کند.

انبارداری و اجازه بارگیری

پس از صدور سند ترخیص کالا از گمرک، شرکت حمل و نقل مسئولیت تسویه هزینه‌های مربوط به انبارداری و اخذ مجوز بارگیری را بر عهده دارد.

خروج کالا از گمرک

صاحب کالا بعد از دریافت قبض انبار و مدارک مورد نیاز، می‌تواند بیجک انبار را از انبار دار گمرک دریافت کند. در این مرحله، پس از کنترل پروانه سبز گمرکی و مهر درب خروج، بیجک انبار صادر می‌شود و صاحب کالا می‌تواند وسیله نقلیه خود را برای بارگیری کالا به گمرک وارد کند. پس از بررسی مجدد محموله، اجازه خروج کالا صادر می‌شود.

بیشتر بخوانید: مراحل ترخیص کالا از گمرک 

اعلامیه ورود کالا چیست؟

برای ترخیص کالا از گمرک، اولین مرحله این است که صاحب کالا یا نماینده وی به شرکت حمل و نقل مراجعه کند و برگ ترخیص کالا را دریافت کند. شرکت حمل و نقل موظف است حداکثر تا ۵ روز پس از مراجعه، مواردی مانند تاریخ ورود کالا و زمان مجاز نگهداری کالا در انبار گمرک را در نامه اعلامیه ورود کالا به صاحب کالا اعلام کند. البته طبق اطلاعات موجود و روند کاری جدید، بعضی شرکت‌های حمل و نقل علاوه بر این نامه، نامه‌های دیگری همچون نامه ورود کالا به مرز، نامه تخلیه کالا در گمرک و نامه بارگیری را نیز صادر می‌کنند که برای اطلاع رسانی استفاده می‌شوند. در صورت تاخیر در صدور اعلامیه ورود کالا و وارد شدن خسارت به طرفین، شرکت حمل و نقل موظف است خسارت را جبران کند.

مسیرهای ترخیص کالا از گمرک چیست؟

کالاها براساس دسته بندی خود در سه مسیر مختلف قرار می‌گیرند و پس از ثبت محموله و دریافت شماره کوتاژ، اظهارنامه آن بررسی می‌شود تا مسیر خروجی کالا مشخص شده و ترخیص آن صورت گیرد. مسیرهای تعیین شده برای ترخیص کالا از گمرک شامل سه مسیر سبز، زرد و قرمز می‌باشد.

اکثر کارت های بازرگانی در مسیر سبز قرار می‌گیرند و این باعث می‌شود که کالاها به سرعت ترخیص شوند و به بازار عرضه شوند. در مسیر سبز کالاها نیاز به بررسی‌های زیاد و رعایت استانداردهای خاصی ندارند. در مسیر زرد اسناد و اطلاعات کالاها بررسی می‌شود، اما نیازی به کنترل فیزیکی کالاها نیست. در مسیر قرمز اجناس و کالاها به طور کامل ارزیابی شده و اسناد آن‌ها به تفصیل مورد بررسی کارشناس قرار می‌گیرد.

قوانین تعیین مسیرهای گمرکی

تعیین مسیر گمرک بر اساس نام کشور: ممکن است کالاهای وارد شده از کشورهایی که امنیت آنها مورد تردید است، مسیر گمرکی خاصی داشته باشند.

تعیین مسیر گمرک بر پایه نام صاحب کالا: برخی از صاحبان کالاهایی که در گذشته مشکلات گمرکی داشته‌اند، ممکن است مسیر گمرکی خاصی داشته باشند.

تعیین مسیر گمرک بر اساس نوع معامله: بسته به نوع معامله، ممکن است مسیر گمرکی متفاوتی برای کالاها تعیین شود. به عنوان مثال، واردات کالاهایی که ارز آنها باید به کشور صادر شود، ممکن است مسیر گمرکی خاصی داشته باشند.

تعیین مسیر گمرکی بر اساس اظهارکننده یا ترخیص کار و حق العمل کار گمرکی: شرکت‌ها و افرادی که در حوزه‌های مرتبط با گمرک فعالیت می‌کنند، ممکن است با توجه به سابقه و عملکرد آنها، مسیر گمرکی خاصی داشته باشند.

تعیین مسیر گمرک بر پایه ارزش کالا: ممکن است کالاهایی که ارزش آنها بسیار بالاست، مسیر گمرکی خاصی داشته باشند. این می‌تواند به دلیل نیاز به بررسی دقیقتر و اخذ مجوز‌های لازم باشد.

تعیین مسیر گمرکی بر اساس تعرفه کالا: برخی از کالاها می‌توانند تحت تعرفه‌های خاصی قرار بگیرند و به همین دلیل ممکن است مسیر گمرکی آنها متفاوت باشد.

تعیین مسیر گمرک بر اساس نوع رویه وضعیت کالا: واردات کالاهای نو و مستعمل ممکن است مسیر گمرکی متفاوتی داشته باشند، به عنوان مثال کالاهای مستعمل نیاز به بررسی وضعیت و کارایی بیشتری دارند.

”رییس کل گمرک گفت: تصمیم مهم نشست شورای هماهنگی سران قوا، تسهیل واردات کالاهای تحریمی و تسریع در انجام پروژه های زیربنایی و بزرگ است. “

بر طبق گزارشات جدید سازمان امور گمرکی، واردات کالاهای تحریمی به دلیل تسریع در انجام پروژه‌های زیربنای، تسهیل شد.

برگ سبز گمرکی

قبل از ورود کالا به هر کشوری، بازرگان باید از گمرک کشور مقصد مجوز ورود کالا را دریافت کند. این مجوز به عنوان برگ سبز شناخته می‌شود. برای دریافت برگ سبز، باید به گمرک بارنامه و فاکتور خرید کالاهای وارداتی را ارائه داد تا کارشناسان گمرک اقدام به بررسی نمایند و سپس برگ سبز را صادر کنند.

علاوه بر لزوم دریافت برگ سبز برای ورود کالا به گمرک، این برگه برای ترخیص کالا نیز الزامی است. پس از انجام تمامی مراحل ترخیص کالا از گمرک، باید برگ سبز را به کارشناسان ارائه داد تا بیجک انبار برای بارگیری را دریافت کنید.

بیجک انبار چیست؟

بعد از اتمام تمامی فرآیندهای گمرکی و پرداخت هزینه‌های مربوطه، برگه سبز کالاهای وارداتی شما توسط کارشناسان گمرک امضا می‌شود. این برگه سبز به شما اجازه می‌دهد که کالاهای خود را از انبار گمرکی بیرون بیاورید. بیجک انبار در واقع یک مدرک است که هویت شما را تأیید می‌کند و ثابت می‌کند که کالاها در انبار گمرکی به شما تعلق دارند و می‌توانید آنها را از انبار بیرون بیاورید.

ترخیص کالا بدون ثبت سفارش چیست؟

پیش از اینکه به ترخیص کالا بدون ثبت سفارش بپردازیم، بگذارید ابتدا در مورد ثبت سفارش و نحوه انجام آن به شما توضیح دهیم. ثبت سفارش در واقع مجوز شما برای ورود کالا به کشور است. تمامی کالاها (به جز موارد استثنا) برای ورود به کشور باید در سایت وزارت صنعت، معدن و تجارت ثبت شوند تا ورود آنها قانونی شود. ثبت سفارش تنها مرحله اولیه از ترخیص کالا است و شما در مراحل بعدی باید از سازمان های مختلف اقدام به دریافت مجوز نمایید.

فرآیند ترخیص کالا از گمرک برای برخی از محصولات خاص علاوه بر ثبت سفارش در وزارت صنعت، معدن و تجارت، نیاز به اخذ مجوز از سازمان های مربوطه نیز دارد. به عنوان مثال، کالاهای پزشکی نیاز به اخذ مجوز از سازمان غذا و دارو را دارند و یا برای واردات گندم باید از سازمان جهاد کشاورزی مجوز گرفت.

برخی از کالاها به صورت استثنا می توانند بدون نیاز به ثبت سفارش در سامانه وزارت صنعت، معدن و تجارت از گمرک ترخیص شوند. در چند سال اخیر، به دلیل تحریم‌های شدید بانکی و مالی، میزان واردات برخی از کالاهای ضروری در کشور کاهش یافته است. به همین دلیل طبق جلساتی که در وزارت صنعت، معدن و تجارت برگزار شده، تصمیم بر این شد که به منظور تسریع در امور ترخیص کالاهای اساسی، برخی از کالاهای ضروری از ثبت سفارش معاف شوند. تصویب این بخشنامه سبب گردید تا از انباشته شدن این کالاهای ضروری در گمرک جلوگیری شود و فرآیند ترخیص کالا با سرعت بالاتری انجام گیرد.

ترخیص‌کار کالا کیست؟

انجام تشریفات گمرکی فرآیندی پیچیده و تخصصی است. شاید فکر کنید طی کردن مراحل ۸ گانه‌ای که در بالا به آن اشاره شد، هیچ چالشی نداشته باشد و بتوانید به تنهایی آن را انجام دهید، اما در واقع این فرآیند بیشتر نیاز به سابقه، مهارت و تبحر است. سابقه کاری فردی که سال‌ها در این زمینه فعالیت نموده و با پیچیدگی‌های ترخیص انواع کالا آشنایی دارد، می‌تواند کلید موفقیت شما در خارج کردن کالا از گمرک در زمان مناسب باشد. این فرد که ترخیص‌کار گمرک نامیده می‌شود، به عنوان یک شخص حقیقی یا حقوقی با وکالت از جانب شما کلید تشریفات قانونی برای خارج کردن کالا از گمرک را انجام داده و شما را از رفت و آمد مکرر به گمرک بی‌نیاز می‌کند. ترخیص‌کار گمرک در واقع نماینده شما در گمرک است. این نماینده تمامی فرآیند‌های مربوط به ترخیص کالا از گمرک را برای شما انجام می‌دهد و شما در هیچ کدام از فرآیند‌های مربوط به ترخیص کالا وارد نخواهید شد. در واقع تفاوت حق العمل کار گمرک و ترخیص‌کار گمرک در این است که حق العمل کار گمرک، مشاوره‌های لازم جهت تسریع در فرآیند ترخیص کالا را ارائه می‌دهد و شما کالای خود را ترخیص می‌کنید. در مقابل، ترخیص‌کار گمرک نماینده شما در گمرک است و تمام فرآیند‌های گمرکی را خود انجام می‌دهد و شما نیازی به ورود ندارید.

ترخیص کالا از گمرک فرآیندی پیچیده و حساسی است و در صورت انجام اشتباه در این فرآیند، صاحب کالا متحمل ضرر خواهد شد. ترخیص‌کار گمرک به واسطه تخصص و تجربه‌ای که در انجام امور ترخیص کالا دارد، می‌تواند این فرآیند را در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با کمترین نرخ گمرکی برای شما انجام دهد. ترخیص‌کار گمرک در ازای انجام امور مربوط به ترخیص کالا، مبلغی به عنوان کارمزد دریافت می‌کند اما این مبلغ نسبت به ضررهای احتمالی در صورت به وجود آمدن مشکلات در ترخیص کالا، بسیار کم است. بنابراین اگر شما قصد ترخیص کالا از گمرک را دارید، پیشنهاد می‌شود که از یک ترخیص‌کار گمرک با تجربه استفاده کنید و هزینه‌های خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهید.

جمع‌بندی

در این مطلب از تی ان تی به سوال ترخیص کالا از گمرک چیست پاسخ دادیم. به‌طور کلی ترخیص کالا از گمرک نیازمند طی کردن فرایندی است که امروزه به وسیله افراد متخصص و ماهر انجام می‌شود تا شرکت‌ها در وقت و هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنند.

با پست بین‌الملل تی ان تی می‌توانید به همه نقاط دنیا دسترسی داشته باشید و کالاهای مورد نیاز خود را به راحتی و با انجام امور ترخیص وارد یا صادر کنید. برای اطلاعات بیشتر در زمینه‌های مختلف از جمله پست ایتالیا به ایران و … می‌توانید با کارشناسان ما در تماس باشید.

سوالات متداول

ترخیص کالا از گمرک چیست؟

ترخیص کالا از گمرک به معنی آزادسازی اجناس و کالاهای وارداتی و صادراتی است و این فرآیند بسته به قوانین و مقررات کشورها متفاوت می‌باشد.

ترخیص کالا از گمرک چند روز زمان می‌برد؟

انجام امور گمرکی توسط شرکت‌ها در کوتاه‌ترین زمان یعنی طی ۷ تا ۱۵  روزکاری انجام می‌شود.

هزینه گمرکی توسط چه کسی پرداخت می‌شود؟

فرستنده یا گیرنده باید بسته به شرایط قرارداد، هزینه‌های ترخیص کالا را بپردازند اما معمولا گمرک کشور مقصد، مالیات و ارزش افزوده را دریافت می‌کند که در این صورت طرف گیرنده کالا باید هزینه‌های گمرکی را بپردازد.