در دنیای پهناور تجارت بین‌الملل، زبانی مشترک برای تبادل کالا وجود دارد. این زبان، سیستم کد تعرفه گمرکی یا HS Code نام دارد.  شاید برایتان سوال باشد که کد تعرفه گمرکی چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم تعرفه گمرکی یک کد ۸ تا ۱۰ رقمی است که به هر کالای تجاری در جهان اختصاص داده می‌شود. این کد، شناسنامه‌ای منحصر به فرد برای هر کالا است و اطلاعات جامعی از جمله نوع، جنس، کاربرد و ارزش تقریبی آن کالا را ارائه می‌دهد.

علاوه بر این نشان می‌دهد که واردات کالای مورد نظر به چه مجوزهایی نیاز دارد، عوارض و مالیات گمرکی آن چقدر است و مهمتر از همه آیا کالا در دسته کالاهای مجاز قرار میگیرد یا غیر مجاز.

به طور کلی کد تعرفه گمرکی که در این مطلب قصد داریم به طور مفصل درباره آن صحبت کنیم، یک سیستم کدگزاری شده استاندارد برای طبقه بندی محصولات است که به شناسایی و کنترل سریع کالاها کمک می‌کند.

لازم به ذکر است که کد تعرفه گمرکی هر کشور در کتابی نوشته شده است و بر اساس قوانین آن کشور، عوارض و مالیات گمرکی دریافت می‌شود. در ایران نیز تعرفه گمرکی توسط هیئت دولت مشخص شده و در ابتدای هرسال اعلام می‌شود.

از آنجایی که آگاهی از تعرفه گمرکی برای تاجران و فعالان حوزه واردات و صادرات موضوع حیاتی و مهمی است، تصمیم گرفتیم این مطلب از مجله خبری پست سریع بین‌المللی تی‌ان‌تی ایران را به بیان اینکه تعرفه گمرکی چیست؟ اختصاص دهیم. تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

نحوه خواندن کدتعرفه گمرکی

همانطور که زبان، رمز ارتباط انسان‌ها است، کد تعرفه نیز زبانی مشترک برای تبادل کالا در دنیای تجارت بین‌الملل محسوب می‌شود. در قسمت اول اشاره کردیم که تعرفه گمرکی یک کد ۸ الی ۱۰ رقمی است که برای شناسایی و طبقه بندی کالاها و محصولات استفاده می‌شود. اما طرز خواندن این کد به چه صورت است و هریک از اعداد این کد چه چیزی را نشان می‌دهند؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم:

• دو رقم اول از سمت چپ: فصل محل قرارگیری کالا را مشخص می‌کنند. کدهای تعرفه در کتابی به صورت فصل‌بندی منتشر می‌شوند و این دو رقم، راهنمای شما برای یافتن فصل مربوطه خواهد بود.
• دو رقم میانی:به سردسته‌ها اشاره دارند و جزئیات بیشتری از نوع و کاربرد کالا را ارائه می‌دهند.
• دو رقم سمت راست:زیردسته‌ها را تعیین می‌کنند و با تفکیک دقیق‌تر کالاها، به وضوح هرچه بیشتر در شناسایی آنها کمک می‌کنند.

به عنوان مثال:

فرض کنید کد تعرفه کالایی ۱۲۳۴.۵۶.۷۸  باشد:

• ۱۲:فصل مربوط به کالا (مثلاً: دانه‌ها و میوه‌ها)
• ۳۴:سردسته مربوط به کالا (مثلاً: دانه‌های روغنی)
• ۵۶:زیر دسته مربوط به کالا (مثلاً: دانه‌های سویا)
• ۷۸:کد اختصاصی برای نوع خاص دانه سویا

انواع تعرفه گمرکی  چیست؟

بر اساس سیاست‌های تجاری هر کشور، انواع مختلفی از تعرفه گمرکی برای ترخیص کالا از گمرک در نظر گرفته می‌شود. به طور کلی تعرفه های گمرکی به چهار دسته زیر تقسیم بندی می‌شوند:

۱. انواع تعرفه گمرکی بر اساس هدف

تعرفه‌های گمرکی بر اساس هدف، خود شامل سه دسته زیر هستند

1. تعرفه‌های مالی، که برای تامین مخارج مالی دولت و کانال کسب درآمد از طریق تجارت بین‌الملل است. تعرفه گمرکی بر کالاهای لوکس یک نمونه از تعرفه‌های مالی است.
2. تعرفه‌های حمایتی، با هدف ایجاد شرایط رقابتی برای کالاهای داخلی در مقابل کالاهای وارداتی یا به عبارت دیگر حمایت از تولیدات داخلی و ایجاد فرصت‎های شغلی در نظر گرفته شده‌اند. از جمله حمایتی می‌توان به تعرفه گمرکی بر محصولات کشاورزی اشاره کرد.
3. تعرفه‌های ارشادی، با هدف هدایت تقاضای مصرف‌کننده از یک محصول به محصول دیگر وضع شده است. به عبارت دیگر این تعرفه‌ها ابزاری برای تشویق یا ترویج مصرف یک محصول خاص یا محدود کردن مصرف کالای دیگر هستند. تعرفه گمرکی بر خودروهای برقی از جمله تعرفه‎های ارشادی هستند.

۲. انواع تعرفه گمرکی از نظر مقام وضع‌کننده

تعرفه‌های گمرکی از لحاظ مقام وضع کننده به دو دسته تعرفه‌های مستقل و تعرفه‌های قراردادی تقسیم می‌شوند

1. تعرفه‌های مستقل

تعرفه‌های مستقل توسط کشور ذینفع و با در نظر گرفتن ملاحظات، سیاست‌های خاص و منافع ملی تعیین می‌شوند. این نوع تعرفه‌ها انعطاف‌پذیری بیشتری در اعمال تغییرات به شرایط اقتصادی و سیاسی کشور دارند. تعرفه گمرکی بر کالاهای وارداتی به ایران از نمونه‌های تعرفه مستقل به حساب می‌آیند.

2. تعرفه‌های قراردادی

تعرفه‌های قراردادی را دو یا چند کشور که با یکدیگر مراودات کالایی دارند به صورت دو یا چند جانبه و برای مدت زمان معین مشخص می‌کنند. این قراردادها بیشتر جنبه ترویج تجارت بین دو کشور را دارد و تعرفه‌های ترجیحی در این دسته قرار می‌گیرند. تعرفه‌های ترجیحی بین ایران و کشورهای عضو اتحادیه اروپا از جمله تعرفه‌های قراردادی هستند.

در صورت اطلاع از شرایط واردات کالا از چین با کارشناسان ما در پست تی ان تی در ارتباط باشید.

۳. انواع تعرفه گمرکی بر اساس شکل

تعرفه‌های گمرکی بر اساس شکل، به دو دسته واحد و مرکب تقسیم بندی می‌شوند

1. تعرفه‌های واحد برای کلیه کالاهای وارداتی و صادراتی یک ماخذ (نرخ) تعیین می‌شود. به عنوان مثال در نظر گرفتن حقوق گمرکی ۴ درصدی برای انواع کالاها.
2. تعرفه‌های مرکب

طبقه بندی کالاهای وارداتی و صادراتی و تعیین نرخ یا ماخذ برای هر طبقه به صورت جداگانه. بدون شک در تعرفه‌های مرکب دقت بیشتری در تعیین عوارض گمرکی لحاظ می‌شود و امکان اعمال سیاست‌های تجاری متناسب با نوع کالا وجود دارد.

انتخاب نوع تعرفه (واحد یا مرکب) توسط دولت‌ها بر اساس ملاحظات مختلفی از جمله شرایط اقتصادی، سیاست‌های تجاری و نوع و تنوع کالاهای وارداتی و صادراتی انجام می‌شود.

۴. انواع تعرفه گمرکی از نظر ماخذ محاسبه

تعرفه‌های گمرکی بر اساس ماخذ یا نرخ محاسبه به سه نوع تعرفه ارزشی، تعرفه ویژه یا مقداری و تعرفه مختلط یا مرکب تقسیم می‌شوند

1. تعرفه‌های ارزشی

در این نوع تعرفه، حقوق ورودی قابل پرداخت، تابعی از ارزش کالای ورودی است.

به عبارت دیگر ارزش کالا توسط گمرک تعیین می‌شود و حقوق ورودی با توجه به تعرفه تعیین شده برای آن ارزش، محاسبه می‌شود. به عنوان مثال ۱۰% حقوق ورودی برای کالایی به ارزش ۱۰۰ دلار، ۱۰ دلار خواهد بود. آگاهی از تعرفه ارزشی برای انجام تشریفات مربوط به ترخیص کالا از گمرک ضروری است.

2. تعرفه‌های ویژه یا مقداری

در این نوع تعرفه، حقوق ورودی قابل پرداخت، تابعی از کمیت محصول است. به عبارت دیگر حقوق ورودی برای هر واحد از محصول (مثلاً هر کیلوگرم) تعیین می‌شود و حقوق ورودی کل با ضرب حقوق ورودی واحد در مقدار کالا محاسبه می‌شود. به عنوان مثال در نظر گرفتن۵۰۰ تومان حقوق ورودی برای هر کیلوگرم گندم.

3. تعرفه‌های مرکب یا مختلط

این نوع تعرفه در واقع ترکیبی از دو تعرفه ویژه و ارزشی است و برای محاسبه این نوع تعرفه از هر دو روش ارزشی و مقداری برای تعیین حقوق ورودی استفاده می‌شود.

انتخاب نوع تعرفه (ارزشی، مقداری یا مرکب) توسط دولت‌ها بر اساس ملاحظات مختلفی از جمله نوع کالا، سهولت محاسبه و سیاست‌های تجاری انجام می‌شود.

مراحل دریافت کد تعرفه گمرکی

اگر شما به عنوان یک واردکننده یا صادرکننده نمی‌دانید که محصول موردنظرتان چه کد تعرفه‌ای دارد، نگران نباشید! در این متن، مراحل دریافت کد تعرفه را به طور گام به گام شرح خواهیم داد:

1. وارد سایت ir شوید.
2. روی قسمت درختواره ایران کد در بخش بالای سایت، کلیک کنید.
3. وارد بخش درختواره‌های بین المللی شوید، در این بخش طبقه بندی تعرفه را مشاهده نمایید.

اگرچه در ابتدای هر سال کتابچه ای تحت عنوان کدهای تعرفه و عوارض گمرکی به چاپ میرسد، اما روشی که به شما آموزش دادیم، سریع ترین روش برای دریافت کد تعرفه گمرکی کالای مورد نظر شماست.

تعرفه گمرکی چه کاربردهایی دارد؟

شناسایی و طبقه‌بندی دقیق کالاها

HS Code ابزاری کارآمد برای دسته‌بندی و شناسایی دقیق کالاها در سطح جهانی است. این امر، تبادل اطلاعات و انجام امور تجاری را تسهیل می‌کند.

• محاسبه حقوق و عوارض گمرکی

با استفاده از HS Code، می‌توان به سرعت و به آسانی حقوق و عوارض گمرکی هر کالا را در هر کشور محاسبه کرد.

• کنترل و نظارت بر تجارت

HS Code به مقامات گمرکی در سراسر جهان کمک می‌کند تا بر تجارت کالاها نظارت دقیق داشته باشند و از ورود کالاهای ممنوعه و غیرمجاز جلوگیری کنند.

مطلب لیست کالاهای ممنوع ۱۴۰۲ را از ما بخوانید.

• تسهیل تجارت بین‌الملل

HS Code با ایجاد یک زبان مشترک برای تجارت، فرایند تبادل کالا را در سطح بین‌الملل تسهیل و تسریع می‌بخشد.

مزایای استفاده از HS Code

تا به اینجای کار با تعرفه گمرکی و انواع آن آشنا شدید. اما اگر بخواهیم لیستی از مزایای استفاده از این تعرفه های بین المللی را در اختیار شما قرار دهیم، باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• افزایش سرعت و دقت در انجام امور گمرکی
• کاهش هزینه‌ها و ریسک‌های تجاری
• بهبود شفافیت و انطباق با قوانین
• تسهیل تجارت بین‌المللی

جمع بندی و نتیجه‌گیری

در این مطلب درباره تعرفه گمرکی صحبت کردیم و اشاره کردیم که HS Code ابزاری قدرتمند و کارآمد در دنیای تجارت بین‌الملل است که مزایای متعددی برای صادرکنندگان، واردکنندگان و سایر فعالان اقتصادی به ارمغان می‌آورد. آشنایی با این سیستم و نحوه استفاده از آن، می‌تواند به ارتقای سطح تجارت و افزایش موفقیت در بازارهای جهانی کمک کند.

به طور کلی باید در نظر داشته باشید که تعرفه گمرکی به طور مداوم توسط دولت‌ها مورد بازنگری و تغییر قرار می‌گیرد، قوانین و مقررات مربوط به تعرفه گمرکی در هر کشور متفاوت است و برای ترخیص کالا از گمرک، علاوه بر پرداخت تعرفه، لازم است سایر مجوزها و مقررات مربوطه نیز رعایت شود.

امیدواریم خواندن این مطلب اطلاعات مفیدی درباره اینکه تعرفه گمرکی چیست و چه کاربردی دارد در اختیار شما قرار داده باشد.

جهت دریافت خدمات پست بین المللی و ارسال بسته پستی به خارج از کشور، با کارشناسان ما در پست تی ان تی در تماس باشید.

سوالات متداول

تعرفه گمرکی چیست؟

تعرفه گمرکی یک کد ۸ الی ۱۰ رقمی است که برای شناسایی و طبقه بندی کالاها و محصولات استفاده می‌شود. این کد اطلاعات کاملی درباره نوع، جنس، کاربرد و ارزش تقریبی آن کالا را ارائه می‌دهد و نشان میدهد که کالای مورد نظر مجاز است یا غیر مجاز و واردات / صادرات آن به چه مجوزهایی نیاز دارد.

انواع تعرفه گمرکی چیست؟

تعرفه گمرکی بر اساس هدف: تعرفه مالی، حمایتی، ارشادی

تعرفه گمرکی بر اساس مقام وضع کننده: تعرفه مستقل و قراردادی

تعرفه گمرکی بر اساس شکل: تعرفه واحد و مرکب

تعرفه گمرکی بر اساس ماخذ(نرخ): تعرفه ارزشی، ویژه(مقداری)، مختلط (مرکب)

نحوه استعلام تعرفه گمرکی به چه صورت است؟

برای استعلام تعرفه گمرکی، دو راه پیش روی شماست:

1. مراجعه به سایت ir، مراجعه به بخش درختواره های بین المللی، وارد کردن کد، مشاهده تعرفه گمرکی
2. تهیه کتاب کد تعرفه گمرکی و جستجوی کد گمرکی در کتاب.