مراحل ترخیص کالا از گمرک {گام به گام}

ترخیص کالا از گمرک یکی از بخش‌های اصلی هر تجارتی است. واردکنندگان و صادرکنندگان باید اطلاعات لازم و کافی را درباره این مرحله مهم داشته باشند تا مشکلی در ادامه کار پیش نیاید. با این حال، به دلیل پیچیدگی و تخصصی بودن قوانین و امورات گمرکی، نمی‌توان به تنهایی از مراحل ترخیص کالا از گمرک برآمد. بنابراین، تجار و بازرگانان باید با ترخیص‌کاران حرفه‌ای و شرکت‌های فعال در این زمینه همکاری کنند تا همه چیز به صورت قانونی و مشخص پیش برود. همچنین، سپردن ترخیص کالا به این شرکت‌ها علاوه بر صرفه‌جویی در زمان، به کاهش هزینه‌های جانبی و اضافی نیز کمک می‌کند. اگر به دنبال یک تحقیق جامع درباره مراحل ترخیص کالا از گمرک هستید، می‌توانید با ما همراه باشید.

ترخیص کالا چیست؟

ترخیص کالا به معنای انجام تمامی اقدامات لازم برای آزادسازی کالاهای وارد و صادراتی از گمرک است. این عمل به طور معمول توسط صاحبان کالا یا نماینده قانونی آن‌ها انجام می‌شود. ترخیص کالا یک فرآیند نیازمند مجوز است که در صادرات و واردات کالاها از دیگر کشورها الزامی است. این فرآیند شامل ارائه مدارک مورد نیاز برای مراحل ترخیص کالا از گمرک، پرداخت عوارض و مالیات و سایر هزینه‌های مرتبط با حمل و نقل و نگهداری کالا است. این فرآیند ممکن است فیزیکی یا الکترونیکی به صورت ثبت نامه‌ها و مدارک و مستندات لازم صورت پذیرد. به دلیل پیچیدگی این فرآیند، فردی با نام ترخیص کار مسئول انجام این اقدامات است.

ترخیص کار گمرک با تسلط به فوت و فن‌های قانونی گمرکی، می‌تواند پروسه انجام آن کار را با صرف کمترین زمان انجام دهد و کالای شما را ترخیص کند. اگر دانش و تجربه کافی در این زمینه نداشته باشید و خودتان قصد دارید ترخیص کالا از گمرک را پیگیری کنید این کار در نهایت منجر به اتلاف غیرضروری زمان و پول شما می‌شود. برای بهتر پیش رفتن کارها می‌توانید از یک شرکت واردات و صادرات کمک بگیرید.

بیشتر بخوانید: مراحل واردات کالا

برای اینکه کالای خود را از گمرک ترخیص کنید لازم است با توجه به نوع کالایی که در گمرک دارید مجوزهای لازم را از سازمان‌های مربوطه اخذ کنید. ازجمله این سازمان‌ها می‌توان به سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان مبارزه با مواد مخدر، سازمان بهداشت برای مجوز استاندارد و کانون پرورش فکری کودکان اشاره کرد. سپس به شعب مختلف گمرک مراجعه نموده و برای ترخیص کالای خود اقدام کنید.

در ادامه این مطلب به بررسی مراحل ترخیص کالا از گمرک می‌پردازیم.

آشنایی با مراحل ترخیص کالا از گمرک

مراحل ترخیص کالا از گمرک، بسیار مهم و پرخطر در زمینه تجارت بین‌الملل است که تاجران و بازرگانان باید به خوبی با قوانین و مقررات آن آشنا باشند. آشنایی کامل با مراحل ترخیص کالا از گمرک باعث می‌شود که جابه‌جایی کالاها به سرعت و به بهترین شکل انجام شود. در این مقاله، قصد داریم شما را با مراحل اصلی و مهم این فرآیند آشنا کنیم.

بیشتر بخوانید: ترخیص کالا از گمرک چیست؟

۱. ثبت اظهار در سامانه EPL

مرحله اول در ثبت سفارش و ترخیص کالا از گمرک، تکمیل اظهارنامه در سامانه EPL و ورود اطلاعات مربوط به کالا در این سیستم است. این مرحله به صورت آنلاین انجام می‌شود و نیازی به مراجعه حضوری نیست. طبق دستورالعملی که در سایت رسمی گمرک (irica.gov.ir) برای ترخیص انواع کالا بیان شده است، ارائه اظهارنامه گمرکی و کلیه اطلاعات مربوط به کالا برای ترخیص آن الزامی است.

مدارک لازم برای اظهار کالا در گمرک:

• اظهارنامه واردات قطعی
• کپی کارت بازرگانی معتبر قبض انبار
• بارنامه
• ترخیصیه
• گواهی مبدأ
• فاکتور یا سیاهه خرید
• اعلامیه تأمین ارز یا نامه برات
• پیش فاکتور
• مجوز ثبت سفارش
• لیست عدلبندی
• بیمه نامه
• پروانه بهره برداری
• کاتالوگ و بروشور
• مجوزهای قانونی لازم جهت ترخیص کالا از قبیل؛ گواهی بهداشت، استاندارد، انرژی اتمی، قرنطینه و سایر مجوزهای لازم برای ترخیص کالا
• وکالتنامه رسمی
• پروانه

لطفا توجه داشته باشید که تکمیل فرم در سامانه الکترونیکی نیازمند دقت بسیار است. شما می‌توانید به عنوان مالک کالا یا نماینده قانونی آن این فرم را تکمیل کنید، اما لازم است به خاطر داشته باشید که مبلغی که شما بابت حقوق ورودی پرداخت می‌کنید، یکی از اطلاعات لازم و مهم در اظهارنامه است که در مرحله تکمیل اظهارنامه محاسبه می‌شود. بنابراین در تکمیل فرم اظهارنامه، دقت لازم را به خرج دهید تا بدون اشتباه پروسه تکمیل آن را انجام دهید و به مشکلات مالی دچار نشوید. در انتها، سامانه به شما یک شماره سریال و یک شماره می‌دهد که بهتر است آن را چاپ کرده و برای مراحل بعد نگه دارید.

جهت اطلاع از شرایط و هزینه‌های پست خارجی با کارشناسان ما در پست تی ان تی در ارتباط باشید.

۲. احراز هویت و تعیین مسیر

بعد از تنظیم اظهارنامه و ثبت اطلاعات اولیه، دایره احراز هویت گمرک تحلیلی بر روی اسناد انجام می‌دهد و سپس کوتاژ گمرکی را صادر می‌کند. در این مرحله، اسناد و مدارک مورد نیاز بررسی می‌شوند و در صورت تمام شدن این مراحل، یک شماره ثبت یا کوتاژ (شماره عطف) به اظهارنامه تخصیص داده می‌شود.

برای بهینه سازی فرآیند نظارتی و محدودیت منابع انسانی، گمرک از سیستم مسیربندی برای کنترل کالاها استفاده می‌کند. در این سیستم، سه مسیر سبز، زرد و قرمز وجود دارد. مسیر مورد استفاده برای یک کالا بسته به میزان حقوق ورودی، نوع کالا، اعتبار صاحب محموله (یا اظهارکننده)، کشور مبدا و سایر عوامل، تعیین می‌شود.

مسیر سبز: به عنوان ساده‌ترین و سریع‌ترین مسیر ترخیص گمرکی شناخته می‌شود و تنها نیاز به اخذ مجوزهای لازم دارد. در برخی موارد حتی پرونده مستقیما به صندوق ارجاع می‌شود.

مسیر زرد: ابتدا اسناد توسط کارشناس سرویس گمرک بررسی می‌شوند. سپس بخش دایره ارزش به ارزش گذاری محموله می‌پردازد و در نهایت پرونده به صندوق ارجاع داده می‌شود.

مسیر قرمز: بیشترین تعداد پرونده‌های ترخیص گمرکی در مسیر قرمز قرار می‌گیرند. در این مسیر، بررسی موشکافانه و در بسیاری از موارد طولانی مدتی بر روی هر پرونده اعمال می‌شود. ابتدا ارزیابی و کنترل کالا به صورت فیزیکی انجام می‌شود و سپس مجوزهای لازم اخذ می‌شود. در مرحله بعد، بخش دایره ارزش وارد عمل شده و اسناد توسط کارشناس گمرک بررسی می‌شوند. در صورتی که پرونده مشکلی نداشته باشد، به صندوق ارجاع داده می‌شود.

۳. کنترل کالا

جهت ترخیص کالا از گمرک، مسیر زرد و قرمز در نظر گرفته شده است. ورود کالا به مسیر زرد و قرمز به این معناست که نیاز به کنترل و بازرسی توسط کارشناسان و بازرسان گمرکی دارد تا با مقایسه اسناد ارائه شده توسط شما، صحت آن تأیید شود. پس از اتمام این ارزیابی، جوانب مختلفی از کالا نظیر ارزش اظهاری، ارزش گمرکی و موارد دیگر بررسی می‌شود.

۴. اخذ مجوزهای لازم

در صورتی که کالای شما نیازمند مجوزها و مدارک لازم جهت آزادسازی کالا و گواهی‌نامه‌های تعیین شده توسط کارشناسان باشد، در این مرحله باید مراحل ارزیابی و تکمیل تمامی مدارک مرتبط انجام شود. برخی از گواهی‌نامه‌ها شامل استاندارد، بهداشت، مخابرات، قرنطینه، انرژی اتمی، تجهیزات پزشکی، جهاد، وزارت راه، مالیات و … است.

۵. بررسی تعرفه و تطبیق کالا توسط کارشناس

در این مرحله، کارشناسان سرویس تعرفه گمرکی کالا را بررسی می‌کنند و آن را با اسناد کالا مطابقت می‌دهند. همچنین، کارشناسان نظارت دوباره‌ای بر مجوزهای مرحله قبل انجام می‌دهند و آن‌ها را بررسی و مطابقت می‌دهند. در صورتی که مشکلی وجود نداشته باشد، مجوزها را امضاء و تایید می‌کنند.

۶. صندوق و صدور سند ترخیص

صاحب کالا باید پس از تایید نهایی، هزینه‌ای که از سوی گمرک تعیین شده است را به صورت نقدی پرداخت کرده و پس از دریافت فیش، پروانه سبز گمرک باری وی صادر می‌شود. سپس صاحب کالا می‌تواند اقدامات لازم برای خروج کالا از گمرک را آغاز کند.

بیشتر بخوانید: هزینه ترخیص کالا از گمرک به چه عواملی بستگی دارد؟

۷. انبارداری و اجازه بارگیری

پس از صدور سند ترخیص کالا از گمرک و تسویه با شرکت حمل و نقل، بعد از دریافت قبض انبار و مدارک مورد نیاز آن، مجوز بارگیری از گمرک صادر می‌شود و هزینه انبارداری باید پرداخت شود. این هزینه شامل هزینه تخلیه و بارگیری، بیمه کالا، مدت زمان نگهداری کالا در انبار و دیگر هزینه‌های مرتبط است که در گمرک‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد.

۸. خروج کالا از گمرک

بعد از گذراندن تمام مراحل فوق، صاحب کالا می‌تواند محموله خود را از انباردار گمرک دریافت کند. انباردار پروانه سبز گمرکی را بررسی کرده و فیش را برای درب خروج را مهر می‌کند. سپس صاحب کالا می‌تواند وسیله نقلیه خود را به گمرک وارد کند تا کالا را بارگیری کند. در این مرحله، محموله مجدداً بررسی می‌شود و پس از آن اجازه خروج کالا صادر می‌شود.

مراحل ترخیص کالا از گمرک برای صادرات

طبق گفته‌های مسئولین و قوانین موجود، مراحل ترخیص کالا در گمرک جهت صادرات نسبت به واردات بسیار ساده‌تر، سریع‌تر و اقتصادی‌تر است. اگر فرآیند ترخیص وارداتی را در گمرک به‌ خوبی متوجه شده باشید، فرآیند ترخیص صادراتی نیز برایتان بسیار آسان خواهد بود. مانند ترخیص وارداتی، مشخصات و سوابق صادرکننده یا ترخیص‌کار در گذشته همچنان ملاک گمرک است. در ادامه چهار مرحله ترخیص کالای صادراتی را برای شما آورده‌ایم.

مراحل ترخیص کالا از گمرک چقدر طول می‌کشد؟

‎همان‌طور که اشاره کردیم، یکی از وظایف اصلی گمرک، ترخیص کالا در کمترین زمان ممکن است. مطابق قوانین گمرک، هر کالا بعد از تحویل به گمرک باید حداکثر ۳ ماه در انبار نگهداری شود تا جلوی متروکه شدن آن گرفته شود.

با این حال، در صورتی که فرآیند ترخیص و دریافت مجوزهای لازم طولانی شود، شخص وارد کننده می‌تواند درخواست کتبی برای تمدید زمان نگهداری کالا در گمرک ارائه کند. اگر گمرک درخواست را قبول کند، شخص می‌بایست هزینه اضافی پرداخت کند و مدت نگهداری کالا تا ۲ ماه دیگر تمدید خواهد شد.

باید به خاطر داشت که در صورتی که صاحب کالا یا نماینده قانونی او در مهلت مقرر برای آزادسازی و خروج کالای سفارشی خود از گمرک اقدام نکنند، کالای مورد نظر به عنوان کالای متروکه شناخته شده و مشمول مقررات مرتبط خواهد شد.

در صورت اطلاع ازشرایط حمل کالا وارداتی از ایتالیا، از این صفحه بازدید نمایید.

جمع‌بندی

روزانه هزاران تن محموله‌های مختلف از گمرک در جهت مصارف خُرد و کلان به اقصی نقاط ایران ارسال خواهند شد. پروسه آزادسازی کالا در مفهوم کلامی همان آماده‌سازی و ارائه مدارک و اسناد ابتدایی مانند مجوزهای لازم برای ترخیص کالا است. ترخیص کالا همچنین می‌تواند شامل ارسال و حمل و نقل کالا به مقصد دوم در مرز داخلی کشور باشد.

امروزه گروهی از ترخیص کاران حرفه‌ای در صنایعی مانند ماشین‌آلات سنگین، صنایع شیمیایی، مواد اولیه و محصولات کشاورزی از طریق هوایی، دریایی و زمینی مشغول کار هستند.

سوالات متداول

ترخیص کالا چیست؟

ترخیص کالا یک فرآیند است که توسط صاحبان کالا یا نماینده قانونی آن‌ها انجام می‌شود.

ترخیص کالا از گمرک چند روزه انجام می‌شود؟

ترخیص کالا از گمرک بستگی به مسیر اظهار گمرک (سبز، زرد یا قرمز) و نوع کالا و ضرورت اخذ مجوزهای لازم دارد. معمولاً این فرآیند در مدت زمان ۷ الی ۱۵ روز انجام می‌شود.

علاوه بر این، نوع کالا و ضرورت اخذ مجوزهای لازم نیز می‌تواند تاثیر بسزایی در زمان ترخیص داشته باشد. برخی از کالاها نیاز به مجوزهای ویژه‌ای مانند مجوز بهداشتی یا مجوز واردات از سازمان‌های خاصی دارند که ممکن است زمان اخذ آن‌ها طولانی‌تر شود.

ترخیص کار کیست؟

ترخیص کار یا کارگزار گمرکی به یک شخص اشاره دارد که با داشتن وکالت از صاحبان کالا، مسئولیت تشریفات گمرکی مربوط به محموله‌های آن‌ها را به عهده می‌گیرد.